ސެނެގާލް
République du Sénégal
| |
|---|---|
 Flag
 Coat of arms
| |
ގައުމީ ސަލާމް: Pincez Tous vos Koras, Frappez les Balafons | |
 | |
| ވެރިރަށް and largest city | Dakar |
| ރަސްމީ ބަސްތައް | French |
| އާންމު ސަރަހައްދީ ބަސްތައް | Wolof, Soninke, Seereer-Siin, Fula, Maninka, Diola,[1] |
| ޑިމޮނިމް | Senegalese |
| ސަރުކާރު | Semi-presidential republic |
| Abdoulaye Wade | |
| Souleymane Ndéné Ndiaye | |
• from France | 4 April 1960 |
ސަރަޙައްދު | |
• Total | 196,723 km2 (75,955 sq mi) (87th) |
• Water (%) | 2.1 |
އާބާދީ | |
• 2009 estimate | 13,711,597[2] (67th) |
• 2002 census | 9,967,215 |
• Density | 69.7/km2 (180.5/sq mi) (134th) |
| ޖީޑީޕީ (ޕީޕީޕީ) | 2008 estimate |
• ޖުމްލަ | $21.773 billion[3] |
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ | $1,739[3] |
| ޖީޑީޕީ (nominal) | 2008 estimate |
• ޖުމްލަ | $13.350 billion[3] |
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ | $1,066[3] |
| ޖިނީ (1995) | 41.3 medium |
| އެޗްޑީއައި (2007) |  0.464Error: Invalid HDI value (166th) |
| ފައިސާ | CFA franc (XOF) |
| ޓައިމް ޒޯން | UTC |
| ޑްރައިވިންގ ސައިޑް | right |
| ކޯލް ކޯޑް | 221 |
| އައިއެސްއޯ 3166 ކޯޑް | SN |
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .sn |
ސެނެގާލަކީ ހުލަނގު އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމެކެވެ.
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ސެނެގާލްގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ފަރަންސޭސި ބަހެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން މި ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ ސެނެގާލީސްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ޑާކާރެވެ. މި ޤައުމުގެ ވެރި ރަށަކީ ވެސް މިއީއެވެ. މި ޤައުމަކީ ސެމީ ޕްރެޒިޑެންޝަލް ރިޕަބްލިކެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 12 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 71 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 0.19 މިލިޔަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ sn. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +221 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ސީ.އެފް.އޭ ފްރޭންކެވެ.
ނަން[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ސެނެގާލްގެ ނަން ނިސްބަތްވަނީ މި ޤައުމުގެ އުތުރުގައި އޮތް ސެނެގާލް ކޯރަށެވެ.
ޖުޣުރާފީ[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ސެނެގާލްގެ ހުޅަނގުގައި އޮތީ އެޓްލާންޓިކް މާކަނޑެވެ. އުތުރުގައި އޮތީ މުރިޓާނިޔާއެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ މާލީއެވެ. ދެކުނުގައި އޮތީ ގިނީ އާއި ގިނީ ބިސާއުއެވެ. އަދި ގެންބިޔާގެ ތިން ފަރާތުގައި އޮތީ ވެސް ސެނެގާލެވެ. ގެންބިޔާގެ އަނެއް ފަރާތުގައި އޮތީ އެޓްލާންޓިކް މާކަނޑެވެ. ސެނެގާލުގެ މޫސުމަކީ ޓްރޮޕިކަލް މޫސުމެކެވެ. ޑާކާރަށް އަހަރަކު ވާރޭ ވެހޭ މިންވަރަށް ބަލާއިރު 600 މިލިމީޓަރުގެ ވާރޭ ވެހެއެވެ. ހޫނު މިން އެންމެ މައްޗަށް ދަނީ 27 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސްއަށް ކަމުގައިވާ އިރު އެންމެ ދަށަށް ދަނީ 17 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސްއަށެވެ.
ތާރީޚު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
އާސާރީ ހޯދުންތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ޕްރީހިސްޓޯރިކް ޒަމާނޭ ކިޔޭ ހިސާބުން ފެށިގެން ވެސް ސެނެގާލްގައި މީހުން ވަނީ ވަޒަންވެރިވެފައެވެ. އިރުމަތީ ސެނެގާލަކީ އެއް ޒަމާނެއްގައި އެމްޕަޔަރ އޮފް ގާނާގެ ބައެކެވެ. މި ވެރިކަން ފެށިފައިވަނީ ތުކުލޯރާ ހަމައިންނެވެ. އެއީ ސެނެގާލް ކޯރުގެ މެދު ވާދީގައެވެ. ސެނެގާލުގެ އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ތަބާވާ ދީނަކީ އިސްލާމްދީނެވެ. މި ސަރަޙައްދަށް އެންމެ ފުރަތަމަ އިސްލާމްދީން އައިސްފައިވަނީ މީލާދީން 11 ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭގައެވެ. މީލާދީން 13 ވަނަ ޤަރުނާއި 14 ވަނަ ޤަރުނާ ހިސާބުގައި މި ސަރަޙައްދަށް އިރުމަތީ ވެރިންގެ ނުފޫޒު ފެތުރިގެން ދިޔައެވެ. ސެނެގާލުގެ ޔޮލޮފް އެމްޕަޔަރ އުފަންވީ ވެސް ހަމަ މި ދުވަސްވަރުއެވެ. މީލާދީން 15 ވަނަ ޤަރުނުން ފެށިގެން 1677 އާ ހަމަޔަށް ޔޫރަޕުގެ ޤައުމުތައް ކަމުގައިވާ ޕޯޗުގަލް އާއި ނެދަލޭންޑްސް އާއި ބްރިޓޭނުން ވަނީ މި ސަރަޙައްދުގެ ވިޔަފާރީގައި ކުރި ހޯދުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް މަސައްކަތްކޮށްފައެވެ. ދެން ފެށިގެން އައީ ފަރަންސޭސީންގެ ނުފޫޒެވެ. 1850 ގެ ތެރޭގައި ފަރަންސޭސީން ސެނެގާލުގެ މައިކަރައިގެ ތެރެ ހޯދަން ފެށިއެވެ. 1959 ވަނަ އަހަރުގެ ޖަނަވަރީ މަހުގައި ސެނެގާލާއި ފަރަންސޭސި ސޫދާން ގުޅިގެން މާލީ ފެޑެރޭޝަން އުފެދުނެވެ. ސެނެގާލަށް ފަރަންސޭސީންގެ އަތްދަށުން މިނިވަންކަން ލިބިފައިވަނީ 4 އެޕްރީލް 1960 ގައެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ސެނެގާލްގެ އާބާދީގެ 42% މީހުން ދިރިއުޅެނީ ރަށްފުށުގެ ހިސާބުތަކުގައެވެ. ސެނެގާލުގައި އެތައް ނަސްލެއްގެ މީހުން ދިރިއުޅެމުން ގެންދެއެވެ. އަދި ހަމަ އެހެންމެ އެފްރިކާގެ އެހެން ޤައުމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން ސެނެގާލުގައި ވެސް ވަރަށް ގިނަ ބަސްބަހުން ވާހަކަ ދައްކައެވެ. ސެނެގާލުގެ އާބާދީގެ ތެރެއިން 43% މީހުންނަކީ ވޮލޮފް ނަސްލަށް ނިސްބަތްވާ މީހުންނެވެ. ސެނެގާލްގެ އާބާދީގެ 95% މީހުންނަކީ މުސްލިމުންނެވެ. 4% އަކީ ކްރިސްޓިޔަނުންނެވެ. 1% މީހުންނަކީ އަދިވާސީ ދީންތަކަށް ތަބަޢަވާ މީހުންނެވެ.
ސަގާފަތު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ސެނެގާލްގެ މިއުޒިކުގެ ސަގާފަތަކީ އެފްރިކާގެ އެހެން ޤައުމުތަކަށް ވުރެ ވެސް ކުރިއަރާފައިވާ ސަގާފަތެއް ކަމަށް ބުނެވެއެވެ.
އިޤްތިޞާދު[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
1994 ވަނަ އަހަރުގެ ޖަނަވަރީ މަހުގައި ސެނެގާލްގެ އިޤްތިޞާދަށް ހެޔޮ ބަދަލުތަކެއް ގެނައުމުގެ ގޮތުން މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައިވެއެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 1739 ޑޮލަރެވެ. ujdhsfgbjedgbsfjgebdsjrgbfejndsgrf
- ↑ « La langue officielle de la République du Sénégal est le Français. Les langues nationales sont le Diola, le Malinké, le Pulaar, le Sérère, le Soninké, le Wolof et toute autre langue nationale qui sera codifiée. » − Extrait du site officiel du gouvernement sénégalais
- ↑ Central Intelligence Agency (2009). "Senegal". The World Factbook. Archived from the original on 1598847173. Retrieved January 10, 2010.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Senegal". International Monetary Fund. Retrieved 2009-10-01.